Á að friða loðnu svo þorskurinn hafi meira að éta?

Í dag sat ég fund þar sem fyrrverandi sjávarútvegsráðherra og núverandi fjármálaráðherra færði útgerðamönnum í Vestmannaeyjum þær fréttir frá sjávarútvegsráðherra að loðnuveiðibann hefði verið numið úr gildi.  Það liggur því fyrir að heimilað verður að veiða um 60.000 tonn í viðbót.  Auðvitað er verulegur skaði þegar skeður en í öllu falli verður áfallið minna en það hefði annars orðið.  Skipin eru nú ýmist komin á miðin eða á leið þangað.  Myndin hér til hliðar sýnir staðsetningu skipanna eins og hún er núna kl. 18.00.

Eftir stendur að sitt sýnist hverjum um þess ákvörðun.  Til eru þeir sem vilja friða loðnuna til að þorskurinn hafi meira að éta.  Þar sem fiskifræði er ekki mín sérgrein þá leitaði ég til fiskifræðings til að leggja mat á þessa skoðun.  Ég hafði því samband við Jón Kristjánsson fiskifræðing og samþykkti hann að gerast gestapenni hér hjá mér. 

Grein sú sem hér fer á eftir er hans svar við þessari umræðu.  Á það skal minnt að gestapennar sjálfir eru ábyrgir fyrir skrifum sínum og ber ekki endilega að setja jafnaðarmerki milli skoðana þeirra og minna.

Á að friða loðnu svo þorskurinn hafi meira að éta? - Svarið er nei.
Gestapenni: Jón Kristjánsson, fiskifræðingur

Jón Kristjánsson skrifar um fæðuþörf þorskstofnsins og loðnu: "Eina ráðið til að bæta vöxt og holdafar þorsksins er að veiða meira af honum. Með því að veiða meiri þorsk er unnt að veiða meira af loðnu."

MIKIÐ er rætt og ritað um að friða þurfi loðnu til þess að þorskurinn fái meira að éta, en hann er nú með horaðasta móti, þyngd eftir aldri í sögulegu lágmarki að sögn Hafró. Það þýðir að hann hefur gengið nærri fæðudýrum sínum og vantar meiri mat. Ekki er að undra þó nýliðun bregðist því væntanlega étur þorskurinn eigin afkvæmi án þess að spyrja um skyldleikann. En borgar sig að friða loðnu?
Reynslan úr fiskeldi sýnir að fóðurstuðull loðnu er um 7 í lokaðri kví. Til þess að þyngjast um eitt kg, þarf þorskur í kví að éta 7 kg af loðnu. Í náttúrunni, þar sem þorskurinn þarf að eyða orku í að eltast við bráðina, má reikna með hærri fóðurstuðli, segjum 10.

Reikna verður með að þorskurinn geti ekki nýtt sér alla þá loðnu sem við veiðum ekki. Gefum okkur 60% nýtingu því það eru einnig aðrar fisktegundir að eltast við loðnuna.
Af þyngdaraukningunni sem verður á þorski er leyfilegt að veiða 25% og af því sem veitt er fer 20% í slóg og innvols. Lítur þá dæmið svona út miðað við 1.000 kg af loðnu:
1.000 kg óveidd loðna x 0,6 (nýting) x 0,10 (fóðurstuðull) x 0,25 (aflaregla) x 0,8 (slægður fiskur) = 12 kg seljanlegur þorskur.

Hlutfallið loðna/ þorskur, miðað við þessar forsendur, er um 100, því þarf þorskur að vera 100 sinnum verðmætari en loðna til að aðgerðin beri sig. Víðs fjarri er að svo sé.
Bent hefur verið á að aðalfæða þorsksins sé loðna og hann sé algjörlega háður henni. En hvaðan kemur loðnan? Hver stjórnar henni?

Loðnan hrygnir við Suður- og Vesturströndina að vori og seiðin dreifast með straumi í kring um land. Ungloðan heldur sig á landgrunninu fyrstu tvö sumrin, gengur þá norður í höf og kemur aftur til hrygningar eftir rúmt ár. Það er sú loðna sem flotinn okkar veiðir en veiðar á ókynþroska ungloðnu heyra nú orðið sögunni til.

Loðnan er mikilvægust þorskinum sem fæða á meðan hún er að alast upp á grunnslóðinni. Stóra hrygningarloðnan, sú sem ber uppi loðnuaflann, nýtist þorskinum hins vegar aðeins þann stutta tíma sem hún gengur til hrygningar og þá aðeins þar sem hún fer um. Oft étur þorskurinn yfir sig og því hlýtur hún að nýtast fremur illa til vaxtar auk þess sem þetta gerist á kaldasta tíma ársins.
Sú staðreynd að þorskurinn nærist á uppvaxandi loðnu gerir það að verkum að það er í raun hann sem stjórnar því með áti sínu hve mikið af loðnu gengur norður í höf til að fita sig og koma síðan aftur til hrygningar við Suðurland. Þannig hefur þorskurinn sjálfur mikil áhrif á loðnustofninn.
Nær alltaf er því haldið fram að þorskur sé smár vegna þess að það vanti loðnu. – Er það ekki fremur svo að hlutfallslega stór þorskstofn sé horaður vegna þess að hann hafi gengið of nærri loðnunni, og minnkað þannig stofninn?

Svartfugl lifir líka á loðnu og sandsíli og horaður svartfugl er merki um vöntun þessara tegunda. – Á sama svæði er horaður þorskur! Hver er sökudólgurinn?
Þorskveiðar fyrir Norðurlandi hafa verið í lágmarki í tvo áratugi. Í kvótakerfi með takmörkuðum þorskafla geta menn ekki stundað veiðar á svæðum sem gefa nær eingöngu þorsk. Þorskkvótinn er notaður sem aðgangur að öðrum tegundum. Vegna lítils veiðiálags hefur þorskurinn óáreittur fengið að éta upp rækjuna, loðnuna og sandsílið e.t.v. líka.
Þegar svo ýsustofninn stækkaði bættist honum öflugur liðsauki, en ýsan étur loðnuna sem er ofan í sandinum, hrogn og seiði.

Hafa ber í huga að fæðuþörf þorskstofnsins er af stærðargráðunni 1.000 (þúsund) tonn á klukkutímann allan ársins hring. Eina ráðið til að bæta vöxt og holdafar þorsksins er að veiða meira af honum. Smávegis loðnugjöf býr bara til fleiri svanga þorska. Með því að veiða meiri þorsk er unnt að veiða meira af loðnu. Tvöfaldur bónus og svartfugl í kaupbæti.
Nú sem aldrei fyrr þarf að ræða vistfræði, samhengið í náttúrunni, og hætta að einblína á ofveiði. Eins þarf að gera tilraunir. Hvernig væri að gefa þorskveiðar frjálsar um tíma á stórum svæðum fyrir Norðurlandi og sjá hvað gerist?

Höfundur er fiskifræðingur og starfar sjálfstætt.

Athugasemdir

[Sigurður Þórðarson, 27.2.2008 kl. 20:46]

Frábært framtak hjá þér Elliði að fá Jón sem gestapenna.

Það þarf að auka skilning ráðamanna og annarra á lífríkinu.  Eins og Jón bendir á þá er dýrt að fóðra þorskinn auk þess að loðnan sem við veiðum ekki lendir ekki endilega í maga hans (fuglar, hvalir ofl, ofl) 

[B.N. (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 21:24]

Það verður spennandi að sjá hvernig gengur að veiða þessi tonn sem eftir eru af loðnu í hafinu sem leyfilegt er að veiða.

Baldvin Nielsen, Reykjanesbæ

[Kristvin Guðmundsson, 27.2.2008 kl. 21:24]

Heyr heyr.

[Árni Björn Guðjónsson (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 21:24]

Þetta er nú meira bullið Sigurður

Ekki er vit í þessu ekkert nenni ekki að reyna rökstyðja það bara bull

Árni

[Ólafur Björn Ólafsson, 28.2.2008 kl. 00:24]

Mér sýnist miðað við þennann pistil að hér er kominn fiskifræðingur sem hefur vit í kollinum.

Vona svo að hinir fari ekki í mál við mig vegna þessarra skrifa

[Þórir Kjartansson, 28.2.2008 kl. 00:36]

Þetta er nú meira en lítið undarlegur pistill hjá Jóni og er það ekkert nýtt.  Það þýðir semsagt ekkert að friða loðnuna vegna þess að það þýðir ekkert fyrir þorskinn að éta hana og þá þýðir náttúrulega ekkert annað en að veiða þetta bara upp til agna.  Og það fer ekkert á milli mála að með nútíma veiðitækni er alveg hægt að útrýma heilu fiskistofnunum ef menn vilja það. Tvennu er ég þó alveg sammála: Það þýðir ekki að friða fisk sem hefur ekkert að éta og hungraður þorskar og fiskar eru búnir með sandsíliðog rækjuna og saxa óðum á loðnustofninn með dyggilegri hjálp hvala og veiðiskipa.  En ef hann telur að það þýði ekkert fyrir þorskinn að éta loðnu sér til vaxtar og viðurværis, þá skuldar hann okkur alveg skýringu á hvaða fæða það er sem  þorskinum nýtist til vaxtar og viðgangs.    Það hef ég hvergi séð útskýrt frá þeim sem halda því fram að það breyti engu hvort þorskurinn hafi loðnuna, eða ekki. Því ekki held ég að neinn mæli á móti því að þorskstofninn er ekki svipur hjá sjón frá því sem áður var og af einhverju dafnaði sá fiskur. Kannski að þessir nútíma þorskar séu bara með lotugræðgi eða annorexíu og er þar af leiðandi ekki við bjargandi. En Vestmannaeyingar ættu líka aðeins að spá í hversvegna ástandið á sjófuglinum er eins og dæmin sanna. Það er stóralvarlegt mál og allt of lítið í sviðsljósinu. Ósköp myndu nú Eyjarnar setja ofan ef enginn yrði þar lundinn.

[Ævar Austfjörð, 28.2.2008 kl. 00:42]

frábær pistill!! ég kaupi þessi rök

[sigkja (IP-tala skráð) 28.2.2008 kl. 00:51]

Það er alltaf gaman að sjá menn svo rökþrota að þeir fara að skálda upp rök fyrir máli sínu.  T.d þá sýnir reynslan úr fiskeldi að fóðurstuðull loðnu er um 3 ekki 7 og fer hæst í 4,2 ef loðnan er mjög mögur.  Þannig að þorskurinn þarf ekki að vera nema um 40 sinnum verðmætari en loðnan. Þannig að það er nokkuð augljóst að það er mikill hagnaður í því að láta þorskinn um loðnuna. Og að halda því fram að best sé að veiða sem mest af þorski og fæðu hans ef þorskarnir eru fáir eftir og magrir...........

[Óskar Arnórsson, 28.2.2008 kl. 05:54]

Ég má til með að koma með innlegg. Ég er bara 15 daga gamall bloggisti sem er mest hrifin af að geta haft samskipti við við fólk þegar ég er einn og einmana. Ég er með þennan gamla bændahugsunarhátt um venjulegan búskap og að mörgu leiti ósköp einfaldur í hugsun. Ég varð t.d. mjög móðgaður þegar "hagfræðingar"  reiknuðu út að ódýrara væri að leggja niður allan kindabúskap á Íslandi vegna þess að það þurfi að greiða niður lambakjöt svo mikið. Ég skildi þetta aldrei almennilega fyrr en ég var með í því að smygla íslensku lambakjöti frá Færeyjum til Íslands og hagnast nokkrar krónur á því! Það er svo langt síðan að málið er fyrnt. Það var aldrei lagður niður búskapur þrátt fyrir rökfræði "hagfræðings" sem ég held að hafi bara verið einn og olli miklu umtali. En ef ég hugsa um sjóinn eins og búskap með fyrirvara á því að ég er enginn vísindamaður í lífríki hafsins. Þá er undarlega lítill umræða um sel og hvali og áhrif þeirra í sjónum. Þegar útlenski fiskiflotinn var rekin úr lögsögu með 200 mílna einhliða ákvörðun um þetta mál, fóru sjávarpláss í útgerðarfélegum á hausinn erlendis, en ég þykist vita að þetta var nauðsynlegt til að vernda okkar eigin afkomu. Rússar með risa verksmiðjuskip (ryksuguskip) mönnuð af hermönnum, hurfu af miðunum. Og margir fleiri. Portúgalskir togarar mönnuðum með föngum frá Portúgal hurfu líka. Þetta þótti mikið óréttlæti af hálfu íslendinga en allir er hættir að tala um það fyrir löngu síðan. Og svo er "kreppa í sjónum" hjá þorski og loðnu á sama tíma það er "kreppa" á landi. Ég trúi því að það hefði líka getað verið akkúrat öfugt, en við stjórnum kannski eins miklu í sjónum eins og við höldum. Ég er raunverulega forvitinn um niðurstöður "vísindaveiðanna" á hvölum. Voru þeir horaðir eða ekki. Það er merkilegt fyrirbæri að vernda sel sem er það sama og hafa verndaða refi og mink í hænsnabúi. Eru selir horaður og er þeir í kreppu? Eru það ekki selir sem framleiða "sullaveiki" hafsins með afleiðingum að fólk verður að tína ormana úr þorski áður en hann er seldur með ómældum kostnaði?  Svona skil ég það alla veganna. Hvað myndi ske ef sel og hval yrði eytt innan 200 mílna lögsögu á skipulagðan hátt? Eru til einhver reiknilíkön um þá aðgerð hjá HAFRO sem einn möguleika að vernda nytjafisk. Myndi það auka stofninn eða ekki? Eða verður að vernda hvali og seli á sama hátt og heilagar kýr í Indlandi geta labbað inn í postulínsbúðir, drjúpandi mjólk úr spenunum fyrir framan sveltandi börn. Svona kemur þetta mér fyrir sjónir. Okkur finnst þetta kannski hlægilegt með heilögu kýrnar í Indlandi og getum gert okkur breiða yfir fáfræði og heimsku þessa fólks. En högum við raunverulega efni á því? Erum við bara ekki alveg nákvæmlega eins og Indverjar með kýrnar að við þorum ekki að gera það sem þarf að gera? Indverjar hafa "hagfræðinga" og kunna margir prósentureikning sem endalaust "vísindatal" er "stuðlar" um þetta og í sjónum er reiknaður út. Það mætti kannski eyða öllum hvölum og selum í "vísindaskyni" og halda fast við þá stefnu í 10 ár, bara til að sjá áhrifinn. Hvað vitum við eiginlega mikið um lífríki hafsins í raunveruleikans? Þó við séum búnir að finna út úr því að jörðin sé ekki flöt lengur, heldur kúla, getur þá nokkuð verið að líffræðingar hafsins séu EKKI komnir svo langt að þeir einir búi yfir hinum eina rétta "sannleika" eins og hindúar eru með "sannleika" um að kýr séu "heilagar".  Kannski  sannleikur  hindúa  á Indlandi  gæti kennt okkur eitthvað, hvernig við ættum EKKI að gera. Kannski er þetta bara venjuleg rökleysa allt saman hjá mér sökum fáfræði. Þá get ég bara afsakað mig með því að ég hugsa eins og bóndi, en ekki vísindamaður. Það má bæta því við að mér finnst alltof mikið talað um hvað við þurfum MEIRA, í stað þess að staldra við og hugsa hvað við HÖFUM. Hvítir ísbirnir hafa stöku sinnum komið á land á Íslandi. Einhverra hluta voru þeir aldrei friðaðir, þó þetta séu falleg dýr, heldur skotnir umsvifalaust til verndar fólki. Það er nóg til af þeim annarstaðar. Og þó þeir væru ekki til, væri mér alveg sama. En ég las greininna eftir bæjarstjóran í Vesmannaeyjum og sniðugt af honum að leita álits hjá fiskifræðingi sem er jú reglulega fræðandi fyrir mig að lesa sem kann næstum ekkert í þessu. En samt er eins og það sé eitthvað feimnismál að tengja sel og hvali í umræðunna, hvalinna sé ég sem ófreskjur að éta okkur út á gaddinn. og selinn sé ég sem mink eða ref í hænsnabúskap bóndans. Og á bóndinn að gera. Já, samkvæmt öllu sem ég hef lesið undanfarna daga er jú. Við skulum halda fund í staðin fyrir að hlaða haglabyssuna. Minkurinn og refurinn er "heilagur", við verðum að sætta okkur við að enginn egg eða kjúklingar verði þetta árið. Við skulum bara vona að þeir skilji smá eftir handa okkur þegar þeir eru pakksaddir á átinu. Ég gæti aldrei ímyndað mér bændur sitja á ráðstefnu meðvitaða um óargadýr í hænsnabúinu ræðandi hvernig á að byrja á að taka á þessu máli.

[B.N. (IP-tala skráð) 28.2.2008 kl. 11:05]

Úrdráttur úr grein eftir undirritaðan ,,Er nú borð fyrir báru að hefja útgerð?'' sem birtist í Víkurfréttum í okt. 2003.  Væri gaman að fá álit frá sem flestum um þau atriði sem fram koma í þessum úrdrætti hér fyrir neðan.

,,Skipastóllinn hefur aldrei verið stærri og óumhverfisvænni vegna aukinnar notkunar á togveiðarfærum og eyða því meiri olíu á per kg. af fiski en áður þegar strandveiðiflotinn var við líði. Fiskistofnarnir hafa ekki áður verið í svo langvarandi lægð eins og nú og sjá má dæmi um í skýrslum Hafrannsóknarstofnunar. Vaknar því sú spurning hvort skipin séu orðin of stór og afkastamikil og raski lífríkinu svo verulega að náttúran hafi ekki undan að endurnýja sig eða hafi ekki getu til þess vegna eyðileggingarinnar á hafsbotninum sem botnvörpurnar valda?''

Baldvin Nielsen, Reykjanesbæ

[Brúnkolla (IP-tala skráð) 28.2.2008 kl. 16:33]

NEI

[Óli Einars (IP-tala skráð) 28.2.2008 kl. 20:10]

Gott að fá Jón í umræðuna ég er búin að geima lengi þessa grein sem að hann skrifaði í moggann í fyrra.Ég er sammála því sem að Kristinn Pé sagði við þurfum að berjast gegn þessari taugaveiklun með Þoskinn eins og Loðnuna.