Árásir á sjávarútvegsfyrirtæki eru árásir á atvinnulífið í Vestmannaeyjum

Ég hef fengið nokkra tölvupósta þar sem óskað hefur verið eftir því að ég birti ræðu þá sem ég hélt við afhentingu Fréttapíramítans.  Það geri ég hér með.  Myndina hér til hliðar er af hafnarsvæði okkar Eyjamanna á þriðja áratug 20. aldarinnar.  Öll uppbygging í Vestmannaeyjum frá upphafi vegar hefur verið tengd sjávarútvegi og þannig verður það áfram.  Öllum er þó ljóst að fjölga þarf járnunum í eldinum og eggjunum í körfunni. 

Ágætu fulltrúar Eyjasýnar, handhafar fréttapíramídans og aðrir Eyjamenn

Mig langar að byrja á að óska glæsilegum verðlaunahöfum til hamingju með þá vegsemd sem því fylgir að hreppa Fréttapíramídann og færa Eyjasýn þakkir fyrir því að vekja á ný athygli á þeim einstaklingum, fyrirtækjum og félögum sem skara framúr vegna elju og dugnaðar.

Það er aðdáunarvert hversu næmt auga Eyjasýn og flaggskip þeirra Fréttir hafa fyrir bæjarlífinu og á ný hefur þeim tekist að velja handhafa Fréttapíramídans sem allir eiga það sammerkt að vera fremst meðal okkar Eyjamanna.  Þar með eru þeir okkur hinum hvatning til að standa okkur í uppbyggingu á okkar gæðasamfélagi þar sem einstaklingurinn nýtur sín og allar njóta góðs af.  Verum þess minnug að á bak við árangur þeirra er ómæld vinna, kraftur, dugnaður og skýr vilji til að skara framúr.

Eitt af lykilatriðum búsetuþróunar er einmitt að kraftur og frumkvæði íbúa finni sér farveg í atvinnulífi, menningu og starfsemi frjálsra félagasamtaka.  Slíka farvegi er víða að finna hér í Eyjum.

Vestmannaeyjar eru sannarlega útgerðarbæjar og stoltur af þeirri nafnbót.  Við skörum fram úr á sviði veiða og vinnslu.  Sjómenn okkar, landvinnufólk og útgerðarmenn hafa fyrir löngu skipað sér sess í huga landsmanna allra fyrir útsjónarsemi, dugnað og þor á sviði sjávarútvegs.  Það er staða sem við eigum að verja og vera stolt af.  Það eru mikil forréttindi fyrir okkur Eyjamenn að eiga jafn öfluga útgerðarmenn og hér eru.  Slíkt er ekki sjálfgefið og mörgum byggðarlögum hefur beinlíns blætt vegna þess að atvinnulífið hefur ekki náð að laga sig að breyttum aðstæðum.  Hér í Eyjum spila menn hinsvegar sókn þegar þörf er á og nú er þörf á sókn sjávarútvegi.  Árið 2007 var okkur gjöfult.  Fiskveiðifloti okkar Eyjamanna var að stóru leiti endurnýjaður og hef ég stundum haft það að gamni að Vestmannaeyjabær sé eina sveitarfélagið á landinu sem er með sérstakan lið í bókhaldinu sem heitir “blóm vegna móttöku á nýju skipi”.  Í fjárhagsáætlun fyrir árið 2008 var gert ráð fyrir frekari aukningu útgjalda þessa liðar þannig að enn hvet ég útgerðarmenn til dáða, okkur öllum til farsældar.

Vestmannaeyjabær hefur metnað til að halda stöðu sinni sem leiðandi aðili í þjónustu við íslenskan sjávarútveg.  Milli bæjarfélagsins, íbúa og atvinnulífsins er þráður sem aldrei má slitna ef ekki á illa að fara.  Það hefur verið hábölvað að fylgjast með því hvernig ákveðnir aðilar -opinberir sem einakaðilar- hafa rembst eins og rjúpan við staurinn við að tortryggja útgerðarmenn.  Lögð hefur verið áhersla á að viðhalda ógeðfeldri mynd arðræningja og kvótabraskara.    Þessi neikvæða ímynd hefur síðan stutt alþingi í að beita sértækum skatti og álögum á þessa atvinnugrein sem við á landsbyggðinni lifum á.  Þannig er staðan nú því miður sú að við íbúar í Suðurkjördæmi leggjum í dag rúmlega 1,1 milljarð (rúmlega eitt þúsund og eitt hundrað milljónir) til vegna svokallaðra potta, línumismununar og sértækra skatta.  Skýrasta dæmið um þessa ósanngirni er sennilega að 35% íbúa landsins greiða 85% skattsins sem kallaður er auðlyndagjald. 

Hafa þarf hugfast að árásir á útvegsmenn eru árásir á atvinnulífið í Vestmannaeyjum og víðar á landsbyggðinni. Sérstakar álögur á sjávarútveginn eru álögur á okkur íbúa þessara bæjarfélaga þar sem sjávarútvegur er stundaður.  Við íbúar Vestmannaeyja skiljum og finnum á eigin buddu að velgengni sjávarútvegsfyrirtækja er velgengni samfélagsins alls og erum því til í að leggjast á eitt með útgerðamönnum til að efla hag sjávarútvegsins.  Sumum virðist þó vera fyrirmunað að skilja þennan þráð milli bæjarfélagsins, íbúa og atvinnulífsis og láta sem atvinnulífið starfi í tómarúmi.

Á þessum peningi eru svo tvær hliðar.  Það dugar ekki að samfélagið standi bara með atvinnulífinu því atvinnulífið þarf einnig að styðja samfélagið.  Annars slitnar þráðurinn.  Þetta hafa útgerðarmenn og aðrir aðilar í atvinnulífi okkar Eyjamanna haft í heiðri og engum hefur dulist hversu mikil samfélagsleg vitund útgerðarmanna í Eyjum er.  Þannig eru framlög til menningar, íþrótta og lista ómæld, svo ekki sé nú minnst á aðkomu þeirra að hverskonar líknarmálum og uppbyggingu á innviðum samfélagsins svo sem aðkoma að sjúkrahúsinu hefur sýnt.  Vil ég sérstaklega nota þetta tækifæri til að þakka Bjarna Sighvatssyni og fjölskyldu hans fyrir þeirra framlag til sjúkrahússins.

En maðurinn lifir jú ekki á brauðinu einu.

Við öll sem hér erum eigum það sammerkt að hafa veðjað á Vestmannaeyjar sem framtíð okkar.  Hér vilum við ala upp börnin okkar og nóta þeirra forréttinda sem það er að búa í Vestmannaeyjum.  Við viljum skapa okkur öllum bjarta framtíð. 

Hér í Eyjum höfum við átt því láni að fagna að íþrótta- og menningarlífið hefur verið borið uppi af vinnufúsum eldhugum.  Ég fagna því sérstaklega að sjá fimleikafélagið Rán hér verðlaunað enda fer þar eitt öflugasta fimleikafélag á landinu.  Þá vil ég einnig óska Tyrkjaránsfélaginu innilega til hamingju með sinn píramída sem veittur var fyrir menningarlegt framtak, er það vel verðskuldað.

Ég get líka ekki látið hjá líða án þess að óska vinkonu minni og fyrrverandi nemanda – Margréti Láru Viðarsdóttur innilega til hamingju með kjör sitt sem íþróttamaður ársins.  Þar fer sannarlega Eyjakona sem nær að kristalla allt það sem samfélagið vill standa fyrir.  Dugnað, þor, kraft og óbilandi trú á að það sé eftirsóknavert að skara fram úr.

Ég beini nú orðum mínum til ykkar allra og segi “Stöndum saman um að gera það eftirsóknarvert að skara fram úr á öllum sviðum samfélagsins.  Látum ekki á neinum tímapunkti öfund eða afbrýðisemi spilla okkar góða samfélagi og halda íbúunum í helsi meðalmennskunnar”. 

Ég óska glæsilegum handhöfum fréttapíramídans til hamingju með að hafa skarað fram úr á árinu.

Elliði Vignisson
Bæjarstjóri í Vestmannaeyjum 

Athugasemdir

[Sigurgeir Jónsson, 7.1.2008 kl. 09:29]

Það mættu fleiri stjórnendur sveitarfélaga á landsbyggðinni hafa þá stefnu sem stjórnendur Vestmannaeyjabæjar hafa við að verja atvinnufyrirtæki í sveitarfélögunum gegn stöðugum árásum og rógi fólks sem aðalllega heldur sig í kringum tjörnina í höfuðstaðnum, og vill allan sjávarútveg undir ríkið og heldur að þá geti ríkið borgað því hærra kaup,sem er að sjálfsögðu misskilningur.Ríkið á að selja allar fasteignir sem það á í R.vík. og sem notaðar eru undir stjórnsýsluna og síðan á að færa höfuðstaðinn  á Hvollsvöll til að bjarga landsbyggðinni og heilsársveg yfir Sprengisand.

[Hagbarður, 7.1.2008 kl. 14:08]

Mér finnst þetta vera athyglisverð ræða og verðlaunahafinn einnig. Ekki svo viss um að þessir aðilar hefðu komið til greina fyrir einhverjum áratugum, sem sérstakir aðilar sem hefðu "skarað fram úr í elju og dugnaði". Á þeim tíma voru þessir eiginleikar taldir sjálfsagðir og enginn sem bagsaði í útgerð eða hafði hana að lífsstarfi þurfti þurfti að ganga út frá öðru en að þessi eiginleiki væri lífsnauðsynlegur til að eiga einhverja möguleika á að komast áfram.  En tímarnir hafa breyst og nú erum við farin að veita aðilum sem vinna í einkaleyfisvernduðum og ríkisstuddum (hvað er kvótakerfið annað?)atvinnuvegi verðlaun fyrir að nenna að nýta réttindin sem þeim var úthlutað. Ekki ósvipað og þegar verið var að hengja borðana á stjórnendur samyrkjubúanna í Sovét hér forðum fyrir að hafa náð einstaklega góðum árangri í að tryggja framgang fimm ára áætlunarinnar.

Stóra meinið í Vestmannaeyjum og ein aðalástæðan fyrir því að fólki fækkar þar, er einkaleyfisvæðing fiskveiðiréttindanna. Einstaklingsframtakið á ekki lengur heima í þeirri atvinnugrein. Ungt fólk með drifkraft, hugmyndir og áræði leitar Suður. ÍBV er ekki lengur fótboltalið. "Nútíma" Binni í Gröf dytti aldrei til hugar að ráða sig í skipsrúm, hvað þá að leigja sér kvóta. Hann færi Suður og er örugglega að vinna í einhverju útrásarfyrirtækjanna núna.

Það að vera að fjasa um eitthvað fimmaura gjald og álíta það eitthvert höfuðskaðræði, eins og gert er í ræðunni, er í rauninni broslegt. Einkaleyfisveitingin og kerfið sjálft er höfuðmeinið og fólki fækkar áfram í Eyjum á meðan óréttlætið fær viðgengist.