Hag- og siðfræðileg greining á stöðunni: "Helvítis fokking fokk"

Ísland á í erfiðum málum.  Efnahagurinn er erfiðari en áður hefur verið.  Sennilegt er að staða Íslands sé með því sem verst gerist í hinum vestræna heimi.  Þjóðin situr ringluð og botnar hvorki upp né niður í stöðunni.  Gengisvísitalan hangir í 200, stýrivextir eru 18% og vísitala neysluverðs hefur hækkað um 17,6% á 12 mánuðum.  Best hefur ástandinu verið lýst með orðunum „Helvítis fokking fokk“.  (Myndina hér til hliðar tók ég niður við Básaskersbryggju um kvöldmataleytið.  Það var eitthvað við stellinguna á skarfinum sem minnti mig á línurit yfir hagkerfi landsins).

Stjónmálamönnum er ákveðin vorkunn.  Þeir eru hluti af þjóðinni og sama hvar í flokki þeir eru þá höfðu þeir hreinlega ekki hugmynd um það sem í vændum var.  Að halda öðru fram er moðreykur. Frasar eins og „þetta gerðist á ykkar vakt“ ná auðveldlega eyrum fólks en flestir vita sem er að þingmenn, ráðherrar, embættismenn og aðrir eru náttúrulega allir á sömu vaktinni.  Hver vakt varir að jafnaði í fjögur ár og þá er þeim sem eru þreyttir skipt út.  Hinir halda áfram. Fáránleiki þessa frasa er alger.

Krafa fólksins er að það fái eitthvað sem deyfir sársaukann. „Færið okkur lausnir“, „Reddið okkur“. Þingmenn og frambjóðendur leita logandi ljósi að einhverju sem hægt er að segja og friðað getur lýðinn. Lögmálið um framboð og eftirspurn virkar hér öfugt því eftir því sem eftirspurnin eftir reddingum eykst þá verður verðgildi lausnanna minni.

Auðvitað eru allar tilraunir til reddinga góðra gjalda verðar og allt er betra en ekkert ef tilgangurinn er sá að friða fólkið. Framsóknarflokkurinn hefur gengið lengst og lagt það til að 20% af skuldum verði afskrifaðar. Bjarni Benediktson, Tryggvi Herberts og fleiri sjálfstæðismenn hafa gælt við þessa tillögu og viljað að henni sé gefinn eðilegur gaumur sem einu tillögunni sem fram er komin.  Þeim báðum og flestum öðrum er ljóst að auðvitað hverfa skuldir ekki.  Frasinn „There ain't no such thing as a free lunch” á hér jafn vel við og áður.

Hið sanna er að það er engin redding. Staðan er „Helvítis fokking fokk“.  Við gætum hrúgað öllum okkar helstu spekingum inn í lokað rými og haft þá innilokaða þar til þeir kæmu með reddingu.  Þrátt fyrir það myndi engin redding koma út úr því.

Það besta sem stjórnmálamenn gera núna er að segja hlutina eins og þeir eru.  Næstu 2 ár verða hroðalega erfið.  Síðan koma 3 til 5 erfið ár og svo fer að rætast úr.  Þrátt fyrir að við sjáum þá eitthvað fram úr vandanum þá sitjum við og a.m.k. næsta kynslóð eftir með himinháar skuldir sem skerða munu lífsgæðin miðað við það sem annars hefði orðið.  Til að flýta okkur í gegnum erfiðasta hjallann verðum við að lifa á landsins gæðum.  Veiða fisk og vinna. Styðja við íslenskan landbúnað og virkja orku.  Efla sprotastarf í framleiðslugreinum og blása undir vængi íslensks iðnaðar.  Við verðum sem sagt að flytja meira út en við flytjum inn.  Þannig styrkist krónan og þannig verður til fé til að mæta þeim skaða sem við urðum fyrir.  Það er engin ,,patent" lausn.  Við erum með opið sár og í stað þess að setja plástur sem ekki stöðvar blæðinguna verðum við að rimpa sárið saman með nál og tvinna.  Það verður sárt en það er engin önnur leið.

Hin hliðin á þessum sama peningi er að draga úr umsvifum ríkisins.  Endurskoða þarf allt regluverk sem kallar á dýrt skrifræði og óhagkvæma þjónustu.  Ganga þarf hart fram í öllu sem ekki er þörf á og vænlegt að byrja á utanríkisráðuneytinu.  Okkur öllum er einnig ljóst að árangur næst ekki nema tekist verði á við kostnaðinn af félagsmála- og heilbrigðisráðuneytunum.  Eðlilegast er að mest verði skorið niður þar sem mest hefur verið aukið seinustu ár.

Til fróðleiks set ég neðangreinda mynd af ríkisútgjöldum hér á vefinn minn.  Hún sýnir að ríkisstjórnir hafa misst öll tök á ríkisútgjöldum og er meðalhækkun um 16%.  Það gerist á sama tíma og tekjufall verður.   „Helvítis fokking fokk“

Athugasemdir

[Júlíus Valsson, 19.3.2009 kl. 13:41]

Hressandi úttekt hjá þér Elliði og góð greining á ástandinu. Það þarf að draga hressilega úr ríkisútgjöldum. Þar hefur víða engin kostnaðargreining farið fram. Menn vita sem sagt ekki nákvæmlega hvað ríkið er að borga fyrir ákveðna þjónustu nema í stórum heildarpökkum. Sumt vita menn og annað ekki. Ég þori varla að nefna þau dæmi, sem ég er með í huga.

 

[Pétur Henry Petersen, 19.3.2009 kl. 14:01]

Það er nú aldeilis skemmtileg tilviljun að þú sért, að því er mér virðist, Sjálfstæðisflokksmaður og á sama tíma þeirrar skoðunar að stjórnvöld undanfarinna áratuga hafi bara verið óheppin. Auðvitað er fólk ekki á sömu vaktinni, það segir sig sjálft, þó að hún sé jafnlöng hefur fólk mismunandi ábyrgð. Það heldur ekki hægt að afsaka andvaraleysis stjórnvalda með lengd kjörtímabilsins.

Einhver myndi segja að það væri hlutverk stjórnvalda að huga að eigum almennings, að gæta þeirra, t.d. ekki selja þær vinum sínum á spottprís og setja regluverk um atvinnulífið almenningi til heilla t.d. eignarhaldsfélög. Svo mætti líka halda því fram að þetta væru tímalaus markmið, það er þau ættu alltaf við. Einhver myndi segja að þeir flokkar sem hafa verið við stjórn hafi sofið á verðinum og svikið alþýðu þessa lands.

Við hefðum átt að birgja bruninn ÁÐUR en barnið datt í hann. Það er einmitt hlutverk foreldra og stjórnvalda að koma í veg fyrir fyrirsjáanleg slys.  

[Finnur Bárðarson, 19.3.2009 kl. 16:12]

Ef slökkviliðið sinnir ekki útkalli þá telst það mikið alvörumál. En að láta það viðgangast að gera heila þjóð gjaldþrota virðist vera í lagi.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 19.3.2009 kl. 16:37]

Í staðin fyrir að loka einu sendiráði ákvað ríkisstjórnin að "bera" út lamaða einstaklinga af Grensás með því að loka 14 legurýmum.  Það' er alveg sama hvaða flokkur er í stjórn það er alltaf byrjað að skera niður hjá sjúkum, öldruðum og öryrkjum.  Þetta gerist á vakt Ögmundar, aðalklappstýru velferðarkerfisins.  Nú er fokið í flest skjól.

[Sigurður Þorsteinsson, 19.3.2009 kl. 18:21]

Við endurmat á stöðunni verður að segjast að ýmislegt fór úrskeiðis. Ríkisútgjöld voru aukin langt umfram það sem eðlilegt er, og þá er spurningin hvort það hafi verið gert án stuðnings eða þrýsting frá stjórnarandstöðunni.

Niðurstaðan er ljós, en ef staðan er 0-2 í hálfleik hvað gerum við þá?

Framsóknarmenn lögðu til 25% niðurskurð skulda, og fljótt á litið er það ekki alvitlaus hugmynd. Tryggvi lagði til 20% og Bjarni vildi skoða hugmyndina. Ef gengið verður að heimilum og fyrirtækjum verður skaðinn e.t.v. meiri en þessi afskriftarhugmynd.

Hækkun neysluvísitölu neysluvers á síðustu 12 mánuðum 17,6% segir afar lítið. Hækkun á milli síðustu mánaða var 0,5%. sem þýðir rúmlega 6% á ári. Aðal hækkunin kom eftir bankahrunið. Það væri því full ástæða fyrir vaxtahækkun nú.

 Spuringin er fyrst og fremst hvað leggja leiðtogarnir til í stöðunni? Í fótboltanum væri hægt að segja við erum 0-2 undir, og seinni hálfleikur verður erfiður. Það væri hins vegar fáránlegt að gefast upp þá, heldur leggja í slaginn með vonina að vopni.