Surtsey er ein af mörgum perlum Vestmannaeyja

23. september 2005 var haldin ráðstefna í Vestmannaeyjum þar sem fjallað var um eina af perlum Vestmannaeyja, Surtsey.  Síðan þá hefur í raun lítið gerst hvað varðar þessa perlu. 

Staðan nú er því eins og hún hefur verið frá því að Surtsey gaus, Vestmannaeyjum gagnast það lítið að vera með eitt af sérstæðustu náttúruundrum veraldar í túnfætinum (eða réttara sagt á haffletinum) hjá sér.  Það er afar mikilvægt að þetta breytist í nánustu framtíð.  Vilji sveitafélagsins er að nýta sóknarfæri eyjarinnar og þá bæði tengt vísindarannsóknum og ferðaþjónustu.

Í þessu sambandi skiptir samvinna Vestmannaeyjabæjar og ríkisins miklu.  Lykilstofnun í þessu öllu er umhverfisráðuneytið og umhverfisstofnun.  Það er jú hlutverk umhverfisstofnunar að veita fræðslu á náttúruverndarsvæðum, eins og Surtsey er, og reka gestastofur í tengslum við þau.  Af einhverjum orsökum sem mér eru ekki kunnug hefur slíkt ekki verið gert í tengslum við Surtsey.  Nú eru hinsvegar blikur á lofti og rætt um að stofnsetja Surtseyjarstofu í Vestmannaeyjum.  Eitt af hlutverkum Surtseyjarstofu verður væntanlega að vera fræðslu- og vísindamiðstöð þessarar merku perlu þar sem gestum og gangandi er veitt fræðsla um viðkomandi svæði um leið og þar verður miðstöð allra rannsókna tengdum eynni.

Surtseyjarstofa ætti að mínu viti að hýsa niðurstöður þeirra rannsókna sem þar hafa verið gerðar, upplýsingar um þær rannsóknir sem eru í á hverjum tíma og almennt fræðsluefni um náttúrufar og jarðfræði svæðisins. Vafalaust myndi skapast færi til að standa fyrir uppsetningum á styttri sýningum þar sem ákveðin atriði yrðu kynnt ítarlega.  Gagnvirkt fræðsluefni sem kristallaði töfra jarðfræði þessa svæðis gæti hæglega tengt  saman myndun Surtseyjar, úteyjanna og Heimaeyjar.
Allar eyjarnar í Vestmannaeyjarklasanum (þar með talið Ísland) eiga sér sérstakt náttúrufar og er Surtsey í raun lifandi tilraunastofa sem sýnir hvernig þetta lífríki þróast.  Slíkt á erindi við alla og er klárlega söluvara hvað ferðaþjónustu varðar.

Nábýlið við Náttúrustofu Suðurlands sem starfar hér í Vestmannaeyjum og Fiska- og náttúrgripasafninu myndi án nokkurs vafa styrkja starf Surtseyjarstofu og verða vítamínsprauta inn í þetta starf hér í Eyjum. Þar yrði svo að sjálfsögðu einnig höfuðstöðvar hins merka Surtseyjarfélags sem sinnt hefur Eyjunni af mikilli kostgæfni frá því það var stofnað 1965. 

Eðlilegt væri að við Surtseyjarstofu væru að lágmarki 2 stöðugildi allt árið þar sem annarsvegar væri um að ræða vísindamann á sviði náttúrufræða og hinsvegar stöðu landvarðar/almenns starfsmanns sem annaðist ferðir með ferðaþjónustuaðilum þegar siglt er umverfis Surtsey og fræddi ferðamenn um það sem fyrir augun ber.  Yfir sumar væri svo hægt að bæta við starfsmönnum og þá þyrfti einnig að gera ráð fyrir n.k. gestastofu fyrir vísindamenn.